Þriðjudagur 5. desember 2023
Vakna

Hvernig vaknaði fólk áður en vekjaraklukkan kom til sögunnar?

Á vef vísindavefsins er þessa skemmtilegu grein að finna:

Fyrstu kerfisbundnu tilraunir til að vakna fyrir sólarupprás má rekja allt aftur til fornaldar þegar menn gerðu tilraunir með vatnsklukkur.

Áður en rafmagnsljósið var fundið upp á 19. öld fóru flestir að sofa eftir að sólin var sest og fóru á fætur við sólarupprás.

Fyrstu tilraunirnar við að vakna án aðstoðar náttúrunnar voru gerðar í fornöld með aðstoð vatnsklukkna. Þessar klukkur minntu á stundaglös og samanstóðu af vatnsíláti og rann vatnið út úr því í gegnum lítið gat.

Í vatnsílátinu voru t.d. litlar kúlur sem rúlluðu út og lentu á málmplötu þegar allt vatn var farið úr ílátinu.

Sagt er að gríski heimspekingurinn Platón (427 – 347 f.Kr.) hafi átt slíkt vatnsúr til þess að hann gæti mætt tímanlega í kennslustundir sínar á morgnanna.

Hinum megin á hnettinum notuðu Kínverjar ljósúr til að vakna. Það samanstóð af vaxljósi sem nagli var settur í.

Sumir „knocker-uppers“ vöktu kúnnana með blásturspípu. © Topfoto / Ritzau Scanpix

Þegar kerti brann niður losnaði um naglann sem datt á málmbakka en hávaðinn vakti þá sem sváfu.

Mekanísk úr komu fram í Evrópu á 14. öld.

Þrátt fyrir að stilla mætti sum þeirra til að valda hávaða á tilteknum tíma voru úrin bæði dýr og óáreiðanleg.

Margir nýttu sérþví annars konar vakningaraðferðir; t.d. studdust Bretar við svokallaða knocker-uppers, manneskjur sem að vöktu yfir nóttina til þess að vekja kúnna sína.

Vakningin fólst í því að banka á glugga kúnnanna með staf eða skjóta litlum steinum í gluggana í gegnum blástursrör.

Vekjaraklukkur urðu fyrst á færi almennings upp úr 1870 þegar bandaríska fyrirtækið Seth Thomas Clock Company fékk einkaleyfi á þessu litla hagnýta apparati.

Auglýsingar í blaðið

Skil á auglýsingum er í hádeginu á mánudögum.  Auglýsingar sendist á tigull@tigull.is Stærðirnar eru:

  • Heilsíða 170 x 240 mm + 3 mm blæðing 
  • Hálfsíða 170 x 120 mm + 3 mm blæðing
  • Kvartsíða 84 x 120 mm + 3 mm blæðing
  • Renningur 170 x 60 mm + 3 mm blæðing
  • Kubbur 84 x 59 mm + 3 mm blæðing
 
Hafðu samband fyrir verð tigull@tigull.is eða í síma 856-4250

Auglýsingar á vefinn

Auglýsingar sendist á tigull@tigull.is Stærðirnar eru:
  • Stór banner – þver yfir síðuna 1018 x 360 px
  • Auglýsing hægra megin 310 x 400 px
Hægt er að skoða aðrar stærðir – endilega sendið okkur póst á tigull@tigull.is